ในศิลปะแบบทวารวดีนี้ยังค้นพบศิลาสลักรูปธรรมจักรและกวางหมอบเป็นจำนวนพอใช้ รูปเหล่านี้หมายถึงพระพุทธเจ้าเมื่อครั้งที่ทรงประทานปฐมเทศนา ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เขตเมืองพาราณสี และตามคติเหล่านี้มีอยู่ในประเทศอินเดียครั้งศิลปะอินเดียสมัยโบราณ (พุทธศตวรรษที่ 3-6) และศิลปะแบบอมราวดีตอนต้น (พุทธศตวรรษที่ 7) เหตุนั้นจึงทำให็มีผู้กล่าวว่าพระพุทธศาสนาอาจเข้ามาแพร่หลายในดินแดนแถบนี้ตั้งแต่ครั้งพระเจ้าอโศกมหาราช ซึ่งขึ้นครองราชย์ในประเทศอินเดียราวปลายพุทธศตวรรษที่ 3 ดังที่ได้มีการกล่าวไว้ในหนังสือมหาวงศ์พงศาวดารลังกาทวีปว่า "พระเจ้าอโศกได้ทรงส่งสมณทูต 2 องค์ คือ พระโสณะและพระอุตตะระมาประกาศพุทธศาสนายังดินแดนสุวรรณภูมิ" และยังมีหลักฐานอีกอย่างหนึ่งคือรูปพระปฐมเจดีย์องค์เดิม ซึ่งบัดนี้มีจำลองให้เห็นอยู่ทางด้านใต้ของพระปฐมเจดีย์ ถ้ายกเอาองค์พระปรางค์ที่อยู่ข้างบนออกจะเห็นชัดว่ามีเค้าเดิมคล้ายพระสถูปที่สาญจีทางภาคเหนือของประเทศอินเดีย ซึ่งสร้างหลังสมัยพระเจ้าอโศกเล็กน้อย
อย่างไรก็ตามลวดลายเครื่องประดับรูปธรรมจักรเหล่านี้ส่วนวามไปคล้ายคลึงกับฝีมือช่างคุปตะในอิเดีย (พุทธศตวรรษที่ 9-11) หลังสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชร่วม 600 ปี เหตุนั้นธรรมจักรเหล่านี้จึงอาจเป็นฝีมือช่างสมัยทวารวดีทำขึ้นเลียนแบบวัตถุทีี่สมณทูตครั้งพระเจ้าอโศกนำเข้ามาและปัจจุบันนี้สูญหายไปเสียแล้วก็ได้ เรื่องที่ว่าเมืองนครปฐมน่าจะเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรสุวรรณภูมิก่อนที่จะเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรทวารวดีจึงเป็นเพียงข้อสันนิษฐาน เพราะยังไม่มีหลักฐานทางโบราณคดีที่แน่นอนสนับสนุน ปัจจุบันมีผู้สันนิษฐานว่าธรรมจักรนี้อาจเป็นวิษณุจักร ก่อสร้างขึ้นในศาสนาพราหมณ์ลัทธิไวษณพนิกาย ซึ่งนับถือพระนารายณ์เป็นใหญ่ แต่ข้อสันนิษฐานนี้ไม่น่าเชื่อนัก เพราะเหตุว่าได้ค้นพบรูปธรรมจักรประกอบกับกวางหมอบอย฿่เสมอ อีกประการหนึ่ง บางครั้งฐานที่รองรับธรรมจักรก็สลักเป็นภาพพุทธประวัติประกอบอยู่ด้วย
| |
| ธรรมจักรและกวางหมอบ |
| รูปจำลององค์พระปฐมเจดีย์องค์เดิม |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น